Kung iginagalang itong makulay na mundo ng pagka-Filipino, bakit naghihikahos ang driverat pasahero sa loob nito? Trip down memory lane tayo: magkano ang pamasahe mo noong sumasakay ka ng jeep, at sa ikot noong nag-aaral ka sa UP? Magkano na ang pamasahe ngayon?
NI ROLAND TOLENTINO
Bulatlat.com
1. Merienda. Where else is it normal to eat five times a day?
Ayon sa pinakahuling Social Weather Station Survey (Oktubre 2006), 16.9 porsyento ng mga Filipino ay dumanas ng pagkagutom sa nakaraang huling tatlong buwan, katumbas ng 2.9 milyong tahanan, o mga kulang ng 20 milyong katao. Kailan ka huling nagmerienda?
2. Sawsawan. Assorted sauces that guarantee freedom of choice, enough room for experimentation and maximum tolerance for diverse tastes.
Favorites: toyo’t calamansi, suka at sili, patis.
“Sawsawan ng bayan” ang tawag sa mga babaeng pakawala. Ang pinakamababang bilang ng dami ng babaeng sex worker sa bansa ay 300,000, at may 75,000 na mga batang ipinapangalakal ang kanilang katawan.
Paboritong lugar: Olongapo, Angeles, Quezon Boulevard, Pasay
3. Kuwan, ano. At a loss for words? Try these and marvel at how Pinoys understand exactly what you want.
Galing kaya ito sa Kastilang “cuando” (kailan)? Kung gayon, hanggang kailan pa, saan nagwawakas ang kailan, saan hahantong ang kailan? Hanggang kailan mananatiling ganito ang ganitong sitwasyon?
4. Pinoy humor and irreverence. If you’re api and you know it, crack a joke. Nothing personal, really.
Kapag nagkamali ka, nakabangga ka, nakapatay ka, nakatalisod ka, tumawa ka. Ang pinakamalaking joke ay wala kang tinatawanan maliban ang sarili mong kahibangan. Kapag mas malaganap ang mga biro tungkol sa politika, mas nabubunyag ang krisis. Halinang sabayang tumawa.
5. Tingi. Thank goodness for small entrepreneurs. Where else can we buy cigarettes, soap, condiments and life’s essentials in small affordable amounts?
Ito ang ipinagyayabang na “sachet marketing strategy” na kasama ang pagbenta ng SMS at airtime service sa cellphone at nakapagpaabot sa 45 porsyento ang market saturation ng Smart. Kasama na ang pasa-load sa sistemang tingi—isang piraso ng bawang, kalahating kamatis, shampoo na lampas sa isa pero kulang sa dalawang gamit, at iba pa.
6. Spirituality. Even before the Spaniards came, ethnic tribes had their own anitos, bathalas and assorted deities, pointing to a strong relationship with the Creator, who or whatever it may be.
Bansa ng esperitista, sinasapian ng Santo Niño, Mariang Sinukuan, Birheng Maria, at iba pa. Hindi pa kasama rito ang opisyal na mga sandamakmak na estatwa ng Manaoag, Antipolo, Nazareno, Apo sa Naguilian, Apo sa Paoay.
7. Po, opo, mano po. Speech suffixes that define courtesy, deference, filial respect — a balm to the spirit in these aggressive times.
Makibaka po. Huwag pong matakot. Welga po kami. Walkout po tayo sa klase.
8. Pasalubong. Our way of sharing the vicarious thrills and delights of a trip, and a wonderful excuse to shop without the customary guilt.
Ah, pero sa mga Romano, mag-ingat sa Griyegong may bitbit na pasalubong!
9. Beaches! With 7,000 plus islands, we have miles and miles of shoreline piled high with fine white sand, lapped by warm waters, and nibbled by exotic tropical fish. From the stormy seas of Batanes to the emerald isles of Palawan — in the Philippines, life is truly a beach.
Una, high tide o low tide?
Ikalawa, oil spill sa Guimaras? Hello?
Ikatlo, pagbenta ng gobyerno ng commercial rights ng mga lupain sa Boracay?
10. Bagoong. Darkly mysterious, this smelly fish or shrimp paste typifies the underlying theme of most ethnic foods: disgustingly unhygienic, unbearably stinky and simply irresistible.
Sa edad ng globalisasyon, ang tayo, bagoong at patis ay mas murang angkatin mula sa Thailand.
11. Bayanihan. Yes, the internationally-renowned dance company, but also this habit of pitching in still common in small communities. Just have that cold beer and some pulutan ready for the troops.
Una, mabuhay ang natitirang kaunting grupo na nagsasayaw ng tinikling at singkil sa bansa! Kahit nabura na ang panlipunang kontexto nito ay patuloy pa rin para sa halina ng turismo.
Ikalawa, 40 porsyento ng nakatira sa syudad ay nakatira sa squatter, 34.4 porsyento ng kabuuang populasyon ng bansa.
12. The Balikbayan box. Another way of sharing life’s bounty, no matter if it seems like we’re fleeing Pol Pot everytime we head home from anywhere in the globe. The most wonderful part is that, more often than not, the contents are carted home to be distributed.
Urban legend: Ang pinakamalaking balikbayan box ang kabaon ng namatay na OCW. Sa pagtitipid, ang bawat damit, kasama ang sapatos, ay nakalaan para sa iba’t ibang miyembro ng kamag-anak, kasama ang kung ano pang de-latang corned beef at Spam, twalya at kobre-kama, sweater at winter jacket na maisasaksak sa kabaong.
13. Pilipino komiks. Not to mention Hiwaga, Aliwan, Tagalog Classics, Liwayway and “Bulaklak” magazines. Pulpy publications that gave us Darna, Facifica Falayfay, Lagalag, Kulafu, Kenkoy, Dyesebel, characters of a time both innocent and worldly.
Hindi ba, sa titulo pa lang ay nagbibigay-motibo na ng pagtanggap? Maaliw, mahiwagaan, mahalimuyak, pagbubukang-liwayway. Tila may erotisismo rin. Basahin din ang mga komiks bilang eros—ang hypersexual na si Darna o ang bading na si Facifica, madulas na kalamnan ng hubad na Dyesebel—at tingnan ko kung pareho pa rin ang pagtingin sa Pinoy superheroes na ito.
14. Folk songs. They come unbidden and spring, full-blown, like a second language, at the slightest nudge from the too-loud stereo of a passing jeepney or tricycle.
Sa edad ng portable appliance—walkman, diskman, I-pod at MP3 player—ang kolektibong ingay ng pumapasadang jeep at trisikel (malamang sa probinsya na lamang dahil bawal na ito sa Metro Manila) o ang pribadong mundo ng pang-indibidwal lamang na tunog?
15. Fiesta. Eat, drink and be merry, for tomorrow is just another day, shrugs the poor man who, once a year, honors a patron saint with this sumptuous, no-holds-barred spread. It’s a Pinoy celebration at its pious and riotous best.
Nagsasara nang paisa-isa ang Barrio Fiesta. Madaling kopyahin ang resipi ng kare-kare at nagde-deliver pa nga sa mga bahay ng crispy pata.
Tingnan din ang thought balloon sa #1.
16. Aswang, manananggal, kapre. The whole underworld of Filipino lower mythology recalls our uniquely bizarre childhood, that is, before political correctness kicked in. Still, their rich adventures pepper our storytelling.
Idagdag: berdugo o mga militar at paramilitary na politikal na pumapaslang, kabahagi ng komunidad at sa hayagang ginagawa ang pagpaslang.
17. Jeepneys. Colorful, fast, reckless, a vehicle of postwar Pinoy ingenuity this everyman’s communal Cadillac makes for a cheap, interesting ride. If the driver’s a daredevil (as they usually are), hang on to your seat.
Kung iginagalang itong makulay na mundo ng pagka-Filipino, bakit naghihikahos ang driver at pasahero sa loob nito? Trip down memory lane tayo: magkano ang pamasahe mo noong sumasakay ka ng jeep, at sa ikot noong nag-aaral ka sa UP? Magkano na ang pamasahe ngayon?
18. Dinuguan. Blood stew, a bloodcurdling idea, until you try it with puto. Best when mined with jalapeño peppers. Messy but delicious.
Ayon sa Karapatan, 778 na ang politikal na pinaslang simula 2001 nang unang maging pangulo si Gloria Macapagal-Arroyo.
19. Santacruzan. More than just a beauty contest, this one has religious overtones, a tableau of St. Helena’s and Constantine’s search for the Cross that seamlessly blends piety, pageantry and ritual. Plus, it’s the perfect excuse to show off the prettiest ladies — and the most beautiful gowns.
Noong nag-Santacruzan sa isang community center sa Nagoya, mga 2000, ipinapaliwanag sa akin ang kahalagahan nitong Flores de Mayo. Ang sinabi ko ay tungkol ito sa OCW rin, ang matagalan at pursigidong paghahanap at pagsasakripisyo. Maingay pa rin ang audience at inaantay lamang nila kung sino ang puputungang Reyna Elena.
20. Balut. Unhatched duck’s embryo, another unspeakable ethnic food to outsiders, but oh, to indulge in guilty pleasures! Sprinkle some salt and suck out that soup, with gusto.
Kasama ng mga uod, bayag ng baka at tupa, titi ng usa, gagamba at ipis, ang balut ay naging kabahagi na ng ipinapakain sa kontestants ng yumaong Fear Factor, isang reality contest na ang batayan ng pagpanalo ay yaong kayang kumprontahin ang kanilang takot. (Bulatlat.com)
Pingback: Philippines news: Piety | Pinas news library