Ang ipinapangako ng nouveau riche na kultura ay hindi aktwal na pag-angat kundi ang akses lamang sa simulacrum ng modernong mundo. Hindi nga ba’t ang unit sa kondo ay isang simulacrum na rin—walang permanenteng lupang kasama, titulo at karapatan lamang sa aktwal na unit na binili, na sa pagtanda ng building ay pagyao na rin ng karapatan ng tenant sa unit niya rito.
NI ROLAND TOLENTINO
KULTURANG POPULAR KULTURA
Bulatlat
Vol. VIII, No. 14, May 11-17, 2008
Construction boom ngayon, kung tutunghayan natin ang nangyayari sa landscape ng Metro Manila. Dalawang klaseng building lamang ang ginagawa. Kundi call center, ito ay condo (pinaigsi sa condominium, o high-rise na apartment type, kumpara sa dalawa o tatlong palapag na townhouse na may sariling lote).
Binabago nito ang landscape ng Metro Manila. Sa kauna-unahang pagkakataon, kapag tumanaw sa di malayong lugar, tulad ng Antipolo o C-5, makikita ang bahagi ng hanay ng nagtataasang building. Ito na raw ang ikalawang henerasyon ng high-rise na building, ang simuladong hudyat na umuunlad na ang Pilipinas.
Ang naunang henerasyon ay ang “Chicago school” na building sa Ayala Avenue, ang financial na distrito ng bansa. Marami sa mga gusali ay dinisenyo ni Leandro Locsin, ang National Artist para sa Architecture na gumagamit ng modernong idioma: konkretong kahon, diretsong mga linya, at sa kaso ng mga naunang building sa Ayala, walang borloloy maliban sa mga pare-parehong bintanang papasukan ng ilaw sa nagtratrabaho sa mga opisina.
Purong komersyo ang efisyenteng espasyo ng mga opisina at mismong gusali kaya hindi inaaksesorya. Pare-parehong grid, konkreto at bintana ang mga harap at tagiliran ng gusali. At dito humalaw ang unang henerasyon din ng condo sa bansa sa Ayala Avenue, tulad ng Gilarme Apartment, at ang sumunod na Pacific Plaza, Twin Towers, at Ritz Tower. Ang Pacific Plaza ay gumamit ng kurbang linya sa harap at likod, at ang Twin Towers ay hindi solidong linya ang gamit sa apat na mga kanto.
Nagpatuloy ang love affair ng arkitekto at building developer sa konkreto at salamin. Ang ikalawang henerasyon ng high-rise ay kundi man lantarang purong salamin ay mas industrialisado ang disenyo—para masiksik ang pinakamaraming bilang ng tenant sa building. Sa ikalawang henerasyon ng condo, may pagkilos rin na bumalik sa parang tahanan na disenyo, may tisa na bubong at matitingkad ang kulay ng building, tulad sa art deco na gusali sa Iloilo City at Avenida sa Manila.
May ikatlong henerasyon na ng arkitektura sa high-rise na gusali at condo. Ito ang paggamit ng salamin at bakal na hindi statiko ang dating kundi sinasabing “architecture in motion.” Hindi na malinaw na apat na kanto ang building, maari na itong maging anim o mas marami pa. Tulad sa kahenerasyon nitong condo at opisina sa Singapore, dahil sa malawakan gamit ng tinintang luntiang salamin, inaasahan na may green rin na paligid dtto para mas mapatingkad ang pagiging earth-friendly ng building o ang pagtatangka na mabalanse ang infrastruktura ng bakal at salamin sa natural na kapaligiran.
Tatlong henerasyon na ang high-rise pero kakatwa na hindi nagbabago ang ethos ng pagpapangalan sa mga condo: kung dati ay Ritz, Pacific Plaza at Twin Towers, ngayon ay hayagan pa ring western-envy ang ipinapangalan. Sa Katipunan Avenue, sa hanay ng exklusibong pamantasan ng Ateneo de Manila University at Miriam College, Burgundy at Prince David, at ang itinatayong Berkeley ng SM Realty. Sa Taft Avenue, sa erya ng De La Salle University, Transpacific Burgundy Tower, W.H. Taft Residences, at The Grand Towers.
Ang Megaworld Corporation, isa sa pinakamalaking real estate developer sa bansa, ay may condos na pinangalanang 8 Forbestown, New Port City, Bellagio III, Forbeswood Parklane, McKinley Hill Garden Villas, Morgan Suites, Stamford Executives, Park Side Villas, Manhattan Garden City, Tuscany Private Estate, Greenbelt Excelsior, Greenbelt Chancellor, Forbeswood Heights, at Presidio at Britanny Bay.
Masyadong matingkad ang pagpataw ng western at western-sounding na pangalan sa condo na maging si Donald Trump, isang bilyonaryong developer at reality TV host, ay nagbantang idedemanda ang Megaworld dahil sa balak nitong pangalanan ang isang proyekto na “Trumps.” Samakatuwid, mismong ang mga developer ang lumilikha ng kultura ng nouveau riche sa mamamayang may akses dito.
Ang nouveau riche ay pejoratibong katawagan sa mga biglang yumaman sa kanilang henerasyon. Ang target ng mall at condo development na pangunahing nagbabago ng pangkalahatang landscape ng syudad, at mga lunan na gustong makapasok sa antas ng pangako ng modernong urbanidad, ay ang walong milyong overseas contract workers (OCW).
