At tulad ng mga inimplemang urban renewal program ng Metro Manila Development Authority sa kahabaan ng Commonwealth Avenue, ang mga plano ay madalas binabago, walang konsultasyon, at pinagmumukha at pinapasikip na parang EDSA ito. Ang mga pedestrian flyover ay bumabagsak sa gitna ng highway. Hindi kalkulado ang dami at distansya. Hindi namimintina ang kondisyon. Sa flyover, halimbawa sa Commonwealth Market, wala na ang huling tatlong hakbang.
Nagbabago ang kondisyon ng U-turn slots, may permanente at di permanenteng likuan. May ginawang antayan ng pampublikong behikulo na kakaunti kundi man walang gumagamit. Tinawag kong doodles itong urban planning na ito—childish, whimsical, arbitraryo pero deadly. Hindi nga ba’t ang Commonwealth Avenue ang death highway sa dami ng namamatay dito?
Na sinkronisado sa orihinaryong lohika ng QMC bilang syudad na dedikado para sa yumaong presidente ng bansa, na sa mga napatay sa mga aksidente sa highway, konektado pa rin ang lahat ng nasawi sa orihinaryong memorial sa QMC. Ang kahabaan ng Quezon Avenue ay babalik at babalik, tulad ng Quiapo sa Manila, sa ground zero nito, ang QMC.
Pero di tulad ni Quezon, walang memorial, tasitong kasunduan lamang na sa mga nangamatay—mga pedestrianong tumatawid sa highway dahil malayo ang pedestrian flyover, mga motorsiklistang nagmamadaling umuwi o pumasok sa trabaho, mga pasadang bus at jeep na ang kita ay nakasalalay sa dami ng pasahero—na dispensible ang abang mamamayan sa pagpapanatili ng modernisasyon ng kalsada at syudad sa pangkalahatan, o kung bakit nananatiling hindi prioridad ang pagtugon sa aksidente kapag abang mamamayan ang nasasaalang-alang?
Kung gayon, ang hinuhudyat ng mamahaling umiilaw na pekeng christmas tree ay ang pagpapatanggap ng pekeng realidad? Na maganda itong tunghayan mula sa kalayuan at mabilis na pagdaan, kaysa sa kondisyon ng aktwal na pamamasyal sa parke. Dahil sa loob ng parket, lahat halos ng karanasan ay kailangan ng kwarta para maging kabahagi nito. At mula sa abang mamamayan din na tumatangkilik ng parke, napakataas na kahilingan ito.
Kakatwa ang proyekto ng parke—gawing pribatisado ang karanasan sa leisure, lalo na ng under-class. Na sila man ay hinihimok magbayad para sa mga serbisyong tumutumbas sa kaakibat na kosmopolitanismong status ng pagkamamamayan—iyong magpapaangat sa kanila, kahit temporal at sa espasyong ito lamang, sa iba pang kahanay at kauri nila. At ito ang paglikha ng lokal na kapitalismo at estado sa antas ng pamayanan—na sila man ay nahihikayat na sa gawi at pag-aantas ng lokal na pamahalaan.
Na ang gagawin ng lokal na pamahalaan sa mahuhulog sa pag-aantas ay maging batayan ng pag-eetsapwera sa kanila. Nagiging mahalaga lamang ang umaapaw na populasyon ng maralitang lunsod sa peryodikong panahon ng eleksyon. Matapos nito, muling pagkakait ng publikong serbisyo hanggang ang iba sa hanay na ito ay piliing makaalis, lumipat o isumpa ang lugar para sa posibilidad ng iba.
Natural ang paglaglag, at ang unang madaling ilaglag ay yaong walang ekonomikong kapangyarihan, na magsasaad ng politikal na disenfranchisement dahil hindi naman sila dapat serbisyuhan at pagkagastusan ng pamahalaan. Sa pamamagitan ng parke at exklusibidad ng karanasan dito, nahihimok ang abang uri na sila mismo ang maglaglag—sa pamamagitan ng kanilang konsumpsyon, kahit pa limitado—sa pribatisadong espasyo at kalakaran.
Kaya ang ampaw ay hindi na lamang ampaw. Substansyal ang kawalan-laman dahil ito ang nakakapanghimok sa individual na pangarapin ang artifice at peke bilang kanais-nais na internalisasyon ng global na kapitalismo, panggitnang uri, at lokal na pagkamamamayan. Masarap ang labas, tila solido kahit alam naman na hindi ito ang tunay. At ang loob ay ang kawalan sa gitnang uring panlabas.
Mas napapaunlad ang preferensiya sa kawalan ng gitnang uring panlabas dahil kahit papaano ay nakakatamasa pa rin, pabalat-bunga, abot-tanaw, abot-kamay ang aktwal na gitnang uring panuntunan, na intimately nakaugnay sa kalakaran ng pagkamamamayan ng pambansa at lokal na estado, at global na kapitalismo. At di na kagitla-gitla na natatanggap na ng marami ang ampaw bilang sagradong aspirasyon at alituntunin sa pang-araw-araw na abang buhay.
Sa ilalim ng administrasyong Gloria Arroyo, ang ampaw ang siya nang ikinasisiyang literal at figuratibong pinanghahawakan, iniinternalisa, at kinaaantasan ng mamamayan. Ang ampaw ay hindi na lamang ampaw, ito na ang substansya at kalidad ng abang buhay sa mapanupil na makauring paghahahari sa lipunan. (Bulatlat.com)
