Echanis, on the other hand, was arrested in January last year on murder charges stemming from allegations that he masterminded a purge within the ranks of the Communist Party of the Philippines (CPP) in Inopacan, Leyte in 1984 – while he was in detention. At the time of his arrest, he was attending a conference on agrarian reform initiated by the Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura (UMA or Union of Workers in Agriculture).
He was detained at the Provincial Jail in Palo, Leyte. In late July, he was transferred to the Philippine National Police (PNP) Custodial Center in Camp Crame, but, only a few days later, was again transferred, this time to the Manila City Jail.
Ranmil Echanis, son of the detained peasant leader and a convener of Freedom, performed his father’s poem “Ekstensyon” (Extension), written last December:
Napangiti ako nang marinig ko
ang anawnser sa radyo
na nagsabing ngayon ang panahon ng Pasko.
I-extend daw natin ang ating kamay
sa ating kapwa tao.
Napangiti ako hindi dahil sa kanyang mga sinabi
kundi nang marinig ko
angs alitang extend na mukhang ngayo’y usong-uso.
Subalit hindi kasiyahan
at ngiti ang namumutawi sa aking mga labi
kapag nababanggit na ang anti-magsasakang CARP
ay muling na-extend nang panibagong anim na buwan
dahil sa sabwatan ng mga buwitre sa palasyo,
Kongreso at Senado,
mga mapanlinlang na repormista
at panginoong maylupa.
Isa pang extension na labis na kinamumuhian
at nilalabanan ay ang pananatili sa kapangyarihan
ni Macapagal-Arroyo
sa pamamagitan ng CHACHA na itinutulak
ng mga alipures nito.
Other performers were Palanca Award-winning poet Roberto Ofanda Umil; peasant leaders Antonio Flores and Salvador France; fisherfolk leader Fernando Hicap; University of the Philippines (UP) law student and National Union of People’s Lawyers (NUPL) member Maureen Gaddi dela Cruz; poet Mark Schwab; singer-songwriter Jeff Pagaduan; a group called the GARB (Genuine Agrarian Reform Bill) Kids; ethnic-rock band Malaya; and this writer.
Lawyer Julius Matibag gave an update on Lozada’s case. A pastor identified only as Pastor Noman gave a short commentary on human rights violations and political persecution. A Mangyan leader identified only as Ka Ayno gave a brief testimony on his community’s experience with militarization.
Dela Cruz, who gave the final performance with accompaniment by Malaya, recited her poem “Hindi Kayo mga Pangalan Lamang” (You are not mere names, dedicated to victims of extrajudicial killings and enforced disappearances:
Hindi kayo mga pangalan lamang
o mga numerong itinatala sa pisara
naming mga naghihintay, nangangamba
sa bawat pag-alingawngaw ng putok
at pagtama ng bala, sa bawat pagtangis
ng naghihinagpis na anak o asawa.
Kayo ay mga ngiti na hindi na muling masisilayan,
mga yakap na hindi madama ng kaibiga’t kaanak,
mga tinig ng pakikibaka’t tagumpay na nilunod
ng nakagigimbal na katahimikan.
Kayo ay buhay na ibinuwis sa kamay ng mga sakim
at mapaniil, dugong idinilig sa lupaing uhaw sa katarungan.
Kayo ang pag-asang binawi ngunit muling paaalabin
naming nakikiisa’t nakikiramay,
ang gunitang hindi mabubura sa isipan naming
hindi lamang mangungulila at mag-aabang sa balita,
hindi lamang magbibilang ng mga bakas at bangkay
kundi kikilos, magpapatuloy:
kayong mga hindi nagpadaig,
hindi bumitiw sa laban
ang siyang kaluluwa at himig
ng ipinagtatanggol na kalayaan.
